De orgel-historie

Kort historisch overzicht van de eerste twee orgels in de Plantagekerk

 

Het eerste orgel

Van het eerste aangeschafte orgel is niet zo heel veel bekend. Uit een notitie van de oud-scriba van de Plantagekerk, dhr. A. Blom, blijkt dat men in 1872 een orgel(tje) heeft gekocht bij Orgelmaker L. v.d. Brink & Zn in Amsterdam. De vader van het bedrijf, Leonard v.d. Brink, heeft veel kabinetorgels gebouwd en waarschijnlijk was dit orgeltje ook een dergelijk instrument.

Het tweede orgel

Omdat het eerste orgel te klein was kocht men al in 1875 een ander orgel. Het betrof een tweedehands mechanisch orgel dat voor 1200 gulden werd gekocht, terwijl het eerste orgel 575 gulden opbracht. Het instrument werd geplaatst door de firma Schölgens & Van den Haspel. De bouwer van het instrument (ca.1830) is helaas niet bekend. Het orgel werd op 3 april 1875 in gebruik genomen. Omdat dit orgel niet al te best was en ook niet erg groot, besloot één van de toenmalige organisten, de heer D. C. Kok, een actie op touw te zetten voor de bouw van een nieuw orgel. De actie had succes want uiteindelijk kreeg Wilhelm Rütter de opdracht om een nieuw mechanisch orgel te bouwen. Waarschijnlijk heeft Rütter het tweede orgel ingenomen en gesloopt.

Misschien aardig om te vermelden is dat in die tijd het beroep van orgeltrapper nog bestond. Omdat er nog geen windmotor was moest de windvoorziening van het orgel geregeld worden door een orgeltrapper. Deze kon door op treden te trappen een balg vullen met wind zodat men het orgel kon bespelen. Zo verdiende orgeltrapper Ary Boer in die tijd 25 gulden per jaar.

De dispositie van het tweede orgel luidde:

Hoofdclavier

Bovenclavier

Prestant

8'

Holpijp

8'

 
Holpijp

8'

Viola di Gamba

8'

 
Fluit

4'

Prestant

4' discant

 
Octave

2'

Fluit

4'

 

Octave

1' Gemshoorn 2'

 

Mixtur

2 st.

Carillon    
Cornett 2 st.    

 

         

Aangehangen pedaal van slechts 1 octaaf (C-c)

Manuaalkoppel bas / discant
Tremulant
Ventiel
   

 

 

 

Bronnen: Bij de gegevens is gebruik gemaakt van de websites 'Orgeldatabase', 'Orgels en kerken uit de regio Rijnmond' en het maandblad 'De Orgelvriend' (nr. 4-1980 / A. Bijvank)